İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın helikopter kazasında hayatını kaybetmesi dünyanın gündeminde yankı uyandırdı. Reisi’nin ölümü sonrası ülkenin geçici cumhurbaşkanı da belli oldu. İran dini lideri Ali Hamaney, anayasanın ilgili maddesine göre Cumhurbaşkanlığı görevlerini, seçime kadar Birinci Yardımcısı Muhammed Muhbir’in yürüteceğini bildirdi.
Hamaney’in X medya platformundan Cumhurbaşkanı Reisi’nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından taziye mesajı yayımlarken “Anayasa’nın 131’inci maddesine göre Sayın (Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı) Muhbir, yürütme erkinin başında olup, yasama ve yargı erklerinin başkanlarıyla en fazla 50 gün içinde yeni bir cumhurbaşkanı seçilmesini sağlamak için gerekli düzenlemeleri yapmakla görevlidir” ifadelerini kullandı.
Ayrıca, ülkede 5 günlük genel yas ilan edildiğini duyurdu.
Muhammed Muhbir kimdir?
Muhammed Muhbir, 1955 yılında İran’ın Huzistan eyaletinin Dezful kentinde dünyaya geldi. Elektrik mühendisliği mezunu olan Muhbir, ekonomi planlama ve yönetim ile uluslararası hukuk alanında doktora yaptı.
Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcılığı görevine 2021 yılında getirilen Muhbir, İran Düzenin Çıkarını Belirleme Konseyi Üyeliği, Sinabank Genel Müdürlüğü, İmam Humeyni’nin Emirlerini Uygulama Kurumu (Vakfı) Başkanlığı, Mustazaflar Vakfı İktisadi Teşekkülü Gümrük ve Nakliye Direktörlüğü ve Huzistan Vali Yardımcılığı görevlerinde bulunmuştu.
ABD Hazine Bakanlığı, Ocak 2021’de yaptığı açıklamada, İran lideri Ali Hamaney’e bağlı faaliyet gösteren ve Muhbir’in başkanı olduğu İmam Humeyni’nin Emirlerini Uygulama Merkezinin “siyasi muhalifler, dini azınlıklar ve sürgündekiler dahil olmak üzere rejim muhaliflerine ait topraklara ve mülklere el koyduğu” gerekçesiyle, Merkezin ve yöneticilerinin yaptırım listesine alındığını duyurmuştu.
Neler yaşandı?
Cumhurbaşkanı Reisi, dün İran-Azerbaycan sınırında baraj açılış törenine katıldı. Reisi, beraberinde Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve bazı yetkililerle dönüşte helikopter kazası geçirdi.
İran’ın talebi üzerine Türkiye, arama kurtarma faaliyetlerinde Akıncı insansız hava aracını (İHA) görevlendirdi. Akıncı İHA’nın tespit ettiği helikopter enkazının koordinatları İran makamlarıyla paylaşıldı.
Tespit edilen noktaya ulaşan İranlı ekipler kazadan sağ kurtulan olmadığını belirledi.
İran Anayasayı Koruyucular Konseyi, Anayasa uyarınca cumhurbaşkanlığı görevini, ülkenin lideri Ali Hamaney’in onaylamasının ardından Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Muhbir’in devralacağını açıklamıştı.
İran anayasasına göre, yeni cumhurbaşkanının en fazla 50 gün içinde seçilmesi amacıyla meclis başkanı, yargı erki başkanı ve birinci cumhurbaşkanı yardımcısından oluşan kurulun düzenlemeleri yapması gerekiyor.
İran’da cumhurbaşkanları, Anayasayı Koruyucular Konseyinin onayladığı adaylar arasından halk tarafından seçiliyor.
