Ne yaparsanız yapın bir türlü çıkmayan leke hangisidir diye sorsak eminiz pek çok kişinin aklına ilk gelen pas lekesi olacaktır. Doğru, demir bileşenin su ve oksijen ile etkileşime girmesi ile oluşan demir oksit yani pas lekesini çıkarmak bazen gerçekten imkansız olabilir. Yapısına bağlı olarak pek çok farklı yüzeyde pas lekesi oluşabilir ya da bir yüzey, paslı bir nesne nedeniyle pas ile lekelenebilir.
Piyasada satılan sayısız pas lekesi çıkarıcı ürün var ve evet, bunların bir kısmı gerçekten de işini hakkıyla yapıyor. Ancak kabul edelim, bazıları pas lekesini çıkarırken ya ürünü mahvediyor ya da geride iz bırakıyor. Bu nedenle birkaç tane fazladan alternatif yöntem bilmenin kimseye zararı olmaz. Gelin pas lekesi nasıl çıkar yakından bakalım ve uygulayabileceğiniz farklı yöntemleri görelim.
İnsanı hayattan bezdiren pas lekesi nasıl oluşur?
Halk arasında pas diye adlandırdığımız şey aslında demir oksittir. Demir bileşeninin su ve oksijen ile etkileşime girmesi sonucu oluşur. Pas deyip geçiyor olsak bile aslında bu terim kırmızı oksitlerin genel adı olarak kullanılır. Eğer ortada bir demir varsa, su ile oksijene temas ediyorsa ve alaşımı özel olarak paslanmaz bileşenlerle desteklenmediyse pas kaçınılmazdır.
Peki pas lekesi nasıl çıkar? İşte farklı yüzeyler için uygulayabileceğiniz tüm yöntemler:
- Yöntem #1: Tişörtten, kıyafetlerden ya da kumaştan pas lekesi çıkarma
- Yöntem #2: Mermerden ya da fayans yüzeyden pas lekesi çıkarma
- Yöntem #3: Halıdan pas lekesi çıkarma
- Yöntem #4: Metalden pas lekesi çıkarma
- Yöntem #5: Ahşap yüzeyden pas lekesi çıkarma
Yöntem #1: Tişörtten, kıyafetlerden ya da kumaştan pas lekesi çıkarma:
- Adım #1: Bir diş fırçası ile leke üzerindeki pas ve demir kalıntılarını fırçalayın.
- Adım #2: Lekeli bölgeyi soğuk ve basınçlı su altında yıkayarak seyreltin.
- Adım #3: Bir kovayı soğuk suyla doldurun.
- Adım #4: Kovanın içine üç yemek kaşığı karbonat ekleyin ve karıştırın.
- Adım #5: Lekeli kumaşı kovaya atın ve 30 dakika bekletin.
- Adım #6: Kumaşı çıkarın ve fazla suyu hafifçe sıkın.
- Adım #7: Pas lekelerine karşı etkili bir deterjan kullanarak kumaşı çamaşır makinesinde yıkayın.
- ya da
- Adım #8: Pas lekesinin üzerine biraz beyaz sirke dökün.
- Adım #9: Birkaç dakika bekleyin.
- Adım #10: Lekeli bölgeyi temiz bir bezle silin.
- Adım #11: Kumaşın kurumasına izin verin.
- Adım #12: Pas lekelerine karşı etkili bir deterjan kullanarak kumaşı çamaşır makinesinde yıkayın.
Tişörtten, kıyafetlerden ya da kumaştan pas lekesi çıkarmak için yukarıdaki adımları izlemeniz yeterli. İlk adımdaki fırçalama işlemini mutlaka yapmanız gerekiyor çünkü eğer leke üzerindeki fazla demir ve pas kalıntılarını kumaştan çıkartmazsanız yapacağınız ıslak işlemler sırasında bu parçalar dağılacak ve kumaşın farklı noktalarında da iz bırakacaklardır.
Karbonat, sirke, soğuk su gibi tüm işlemlerin amacı aslında demir oksit bileşenini kumaş yapısından olabildiğince ayırmaya çalışmaktır. Pas bileşenleri kumaş üzerinden ne kadar ayrı olursa yıkanırken de o kadar kolay çıkar. Her zaman kullandığınız bir çamaşır makinesi deterjanını ya da pas lekelerine karşı özel olarak geliştirilmiş bir deterjanı da kullanabilirsiniz.
Genel olarak tişört, kıyafet ve kumaş üzerindeki pas lekelerinin temel nedeni çamaşır makinesidir. Çamaşır makinenizin iç aksamındaki parçalar üzerinde oluşan pas, çamaşırların üzerinde leke yapacaktır. Eğer sık sık bu durumu yaşıyorsanız mutlaka makinenin teknik servisi ile iletişime geçin.
Yöntem #2: Mermerden ya da fayans yüzeyden pas lekesi çıkarma:
- Adım #1: Bir kaba lekenizin boyutuna göre değişen miktarda karbonat ve su ekleyin.
- Adım #2: Bunları bir lapa kıvamına gelene kadar karıştırın.
- Adım #3: Oluşturduğunuz lapayı pas lekesinin üzerine sürün.
- Adım #4: Üzerini plastik bir örtü ile kapatın.
- Adım #5: Lekenin yoğunluğuna göre en az 24 saat, en fazla 48 saat bekletin.
- Adım #6: Yüzeyi bol su ve yüzeye zarar vermeyecek bir fırça ile temizleyin..
Mermerden ya da fayans yüzeyden pas lekesi çıkarmak için yukarıdaki adımları izlemeniz yeterli. Bu tür bir yüzeyde asla çamaşır suyu ya da limon suyu kullanmayın çünkü yüzeye zarar verecektir. Lekenin yoğunluğuna bağlı olarak hazırladığınız lapa karışımına belirli miktarda hidrojen peroksit de ekleyebilirsiniz.
Bu tür yüzeylerdeki pas lekeleriyle mücadelede zaman aleyhinize işler. Yani mermer ya da fayans üzerindeki pas lekesini ne kadar erken fark eder ve ne kadar erken bu yöntemi uygularsanız sonuç o kadar başarılı olur. Eğer bu yöntem işe yaramıyorsa bu yüzeyler için özel olarak geliştirilmiş pas çıkarıcı ürünleri kullanabilirsiniz ancak yüzeyin zarar görme tehlikesi olduğunu unutmayın.
Yöntem #3: Halıdan pas lekesi çıkarma:
- Adım #1: Bir diş fırçası ile leke üzerindeki pas ve demir kalıntılarını fırçalayın.
- Adım #2: Bulaşık deterjanını köpük haline getirin ve leke üzerine sürerek 10 dakika bekletin.
- Adım #3: Nemli bir bezle güzelce durulayın.
- ya da
- Adım #4: Bir bezi beyaz sirkeye batırın ve leke üzerine sürün.
- Adım #5: Üzerine biraz tuz serpin ve 30 dakika bekletin.
- Adım #6: Nemli bir bezle güzelce durulayın.
- ya da
- Adım #7: Bir kaba bir adet limon sıkın.
- Adım #8: İçine iki çay kaşığı tuz ekleyin ve karıştırın.
- Adım #9: Karışımı leke üzerine sürün ve 5 dakika bekletin.
- Adım #10: Nemli bir bezle güzelce durulayın.
Halıdan pas lekesi çıkarmak için yukarıdaki adımları izlemeniz yeterli. Tüm bu yöntemler halı üzerindeki pas lekesini çıkaracaktır ancak karışımları halı üzerinde çok fazla bekletmediğinizden emin olun çünkü rengi atabilir ya da yıpranabilir. En iyisi bahsettiğimizden daha kısa süre tutup temizleyin. Baktınız leke geçmedi işlemi tekrar edersiniz.
Yöntem #4: Metalden pas lekesi çıkarma:
- Adım #1: Paslı metali beyaz sirke içinde bekletin ya da üzerine sirke sürüp bekletin.
- Adım #2: Leke yumuşadıktan sonra eşyanın yapısına bağlı olarak bulaşık süngeri ya da tel fırça ile lekeyi kazıyın.
- ya da
- Adım #3: Karbonat ve su ile bir lapa hazırlayın.
- Adım #4: Hazırladığınız lapayı paslı yüzey üzerine sürün ve bir saat bekletin.
- Adım #5: Leke yumuşadıktan sonra eşyanın yapısına bağlı olarak bulaşık süngeri ya da tel fırça ile lekeyi kazıyın.
- ya da
- Adım #6: Tuz ve limon suyu ile bir karışım hazırlayın.
- Adım #7: Paslı metali bu karışım içinde bekletin ya da üzerine sürün.
- Adım #8: İki saat bekledikten sonra lekeyi kazıyın.
- ya da
- Adım #9: Bir patatesi ikiye bölün ve iç kısmına tuz ya da karbonat dökün.
- Adım #10: Bu patates ile paslı yüzey temizlenene kadar silin.
Metalden pas lekesi çıkarmak için yukarıdaki adımları izlemeniz yeterli. Tüm bu yöntemler metal üzerindeki pas lekesini çıkaracaktır ama hangi metal üzerinde işlem yaptığınıza göre bir tercih yapmalısınız. Örneğin bir bahçe aleti iki gün sirkede beklese bile bir şey olmaz ancak bir metal bıçak bir saatten fazla sirkede beklerse yapısı bozulur. En iyisi süreyi kısa tutarak denemeler yapmaktır.
Yöntem #5: Ahşap yüzeyden pas lekesi çıkarma:
- Adım #1: Beyaz sirke ve sudan oluşan bir karışım yapın.
- Adım #2: Karışımı yüzey üzerine sürün ve 10 dakika bekletin.
- Adım #3: Nemli bir bezle güzelce durulayın.
Ahşap yüzeyden pas lekesi çıkarmak için yukarıdaki adımları izlemeniz yeterli. Ahşap son derece hassas bir yüzey olduğu için karışımı sakın çok fazla bekletmeyin ya da sert fırçalar kullanmayın. Ahşap yüzeyden pas lekesini çıkarmak için oksalik asit adı verilen bir bileşen de kullanabilirsiniz ancak tehlikeli olduğu için bunu bir uzmana bırakmak en doğrusu olacaktır.
Bir kere bulaştı mı kolay kolay kurtulamadığımız pas lekesi nasıl çıkar sorusunu yanıtlayarak farklı yüzeylerde kullanabileceğiniz alternatif yöntemlerden bahsettik. Hazırladığınız karışımları yüzey üzerinde çok fazla bekletmemeye ve çok sert malzemeler kullanmamaya özen gösterin.
